Ortak Sağlık Güvenlik Birimi

Yasal Dayanak ve Mevzuat Çerçevesi

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Kanun’un 6. maddesi, işverenin her bir çalışanı için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmasını zorunlu kılar. Çalışan sayısı ve tehlike sınıfı, uzman ve hekim hizmet süresinin belirlenmesinde esas alınır. Bu yükümlülük, işletme bünyesinde kurulacak İşyeri Sağlık Güvenlik Birimi (İSGB) ile de karşılanabilir; ancak yüksek maliyet ve idame zorluğu nedeniyle işletmeler sıklıkla OSGB modelini tercih eder.

İSG Hizmetleri Yönetmeliği

29 Aralık 2012 tarihli yönetmelik, OSGB’lerin fiziki koşulları (muayene odası, arşiv, sterilizasyon ünitesi), personel istihdam kriterleri (sertifikalı uzman, hekim, DSP), başvuru‑denetim prosedürleri ve yıllık faaliyet raporlama yükümlülüklerini ayrıntılı biçimde düzenler. Yetki Belgesi almayan kuruluşların “OSGB” unvanını kullanması yasaktır; tespit hâlinde idari para cezası ve faaliyetten men yaptırımı uygulanır.

2025 Güncel Düzenlemeleri

1 Ocak 2025 itibarıyla 50’den az çalışanı bulunan az tehlikeli işyerleri dahi uzman‑hekim görevlendirme kapsamına dâhil edilmiştir. Böylece iş gücü piyasasının neredeyse tamamı, doğrudan ya da dolaylı şekilde OSGB hizmeti almaya başlamıştır. Bu değişiklik, sektördeki OSGB sayısının hızla artmasına ve dijital hizmet çözümlerinin yaygınlaşmasına zemin hazırlamıştır.

OSGB Kuruluş ve Yetkilendirme Süreci

1. Fiziksel ve Teknik Altyapı

Bir OSGB’nin ilk adımı, kanunda belirtilen minimum fiziki koşulları sağlamaktır:

• 10 m² hekim muayene odası (içinde lavabo, muayene masası, tıbbi dolap)

• 8 m² iş güvenliği uzmanı ofisi

• Sterilizasyon bölümü, acil müdahale seti, tıbbi atık kutuları

• Kilitli evrak dolabı veya KVKK uyumlu dijital arşiv sistemi

Bu donanım, gezici araçla yerinde sağlık taraması yapılacaksa ek medikal cihaz ve jeneratör gereksinimini de içerir.

2. Personel İstihdamı

OSGB; en az bir işyeri hekimi, tehlike sınıfına uygun A, B veya C sınıfı iş güvenliği uzmanı ve gerektiğinde diğer sağlık personeli (DSP) istihdam etmek zorundadır. Personelin tam zamanlı veya kısmi süreli çalışması mümkündür; ancak toplam hizmet süresi, sözleşme yapılan işyerlerinin yasal ihtiyacını karşılayacak şekilde planlanmalıdır.

3. İSG‑KÂTİP Başvurusu ve Denetim

Başvurular, ÇSGB’nin dijital platformu İSG‑KÂTİP üzerinden yürütülür. Eksiksiz dosya teslim edildiğinde müfettişler yerinde denetim planlar. Denetimde fiziki koşullar, personel belgeleri ve donanım listesi kontrol edilir. Uygun bulunan kuruluşlar 5 yıllık Yetki Belgesi alır; vize süresi dolmadan en az 3 ay önce yenileme başvurusunda bulunmak zorundadır.

OSGB Hizmet Kapsamı

İş Güvenliği Uzmanı Hizmetleri

• Mevzuata uygun risk değerlendirmesi hazırlama ve altı ayda bir güncelleme

• Aylık veya haftalık saha denetimleri, uygunsuzluk raporları, kök neden analizleri

• Acil durum planı tasarlama, yangın‑tahliye tatbikatları organize etme

• Çalışanlara Temel İSG, yüksekte çalışma, kimyasal güvenlik gibi eğitimler verme

İşyeri Hekimi Hizmetleri

• İşe giriş ve periyodik sağlık muayeneleri—görme, işitme, akciğer grafisi, kan tetkikleri

• Meslek hastalıkları taraması ve bulaşıcı hastalık kontrol programları

• İlk yardım ekiplerinin koordinasyonu; ilkyardım sınıfı açma ve sertifika takibi

• Aşı kampanyaları, ergonomi değerlendirmeleri, beslenme‑hijyen danışmanlığı

Diğer Sağlık Personeli & Gezici Hizmetler

• Gezici sağlık aracı ile mobil tarama (EKG, solunum fonksiyon testi, odyometri)

• Laboratuvar sonuçlarının hızlı raporlanması ve dijital arşivlenmesi

• Sahada oluşabilecek küçük yaralanma ve rahatsızlıklara ilk müdahale

Dokümantasyon ve Raporlama

• Yıllık çalışma planı ve yıllık değerlendirme raporu hazırlanması

• İSG Kurulu toplantı takvimi oluşturulması, karar defteri tutulması

• Tüm evrakın dijitalleştirilerek KVKK ve ISO 27001 kriterlerine uygun saklanması

Bu çok katmanlı yapı, işletmenin ISO 45001 sertifikasyonu almasını ve sürdürmesini kolaylaştırır.

İşverenin OSGB Karşısındaki Yükümlülükleri

Yatırım ve İyileştirme Sorumluluğu

OSGB’nin hazırladığı risk değerlendirmesi yalnızca bir rehberdir; koruyucu ekipman temini, makine koruyucularının montajı ve çalışma alanı düzenlemeleri işverenin sorumluluğundadır. Yapılmayan iyileştirmeler, denetimlerde idari para cezası veya iş durdurma ile sonuçlanabilir.

Çalışan Katılımı ve İletişim

İşveren, çalışan temsilcisinin seçilmesini, İSG Kurulu’nun düzenli toplanmasını ve alınan kararların uygulanmasını sağlamakla mükelleftir. Ayrıca önlem alınması zorunlu ciddi ve yakın tehlike hâlinde çalışanın çalışmaktan kaçınma hakkına saygı göstermek zorundadır.

Kaza ve Hastalık Bildirimi

Her iş kazası derhâl tutanak altına alınmalı, SGK’ya en geç 3 iş günü içinde bildirilmelidir. Meslek hastalığı şüphesi varsa hekim raporu SGK Sağlık Kurulu’na sevk edilmelidir. Gecikmeler, hem tazminat davalarına hem de yüksek idari cezalara yol açar.

Tehlike Sınıfına Göre Asgari Hizmet Süreleri

Örnek Hesap: 75 çalışanlı “tehlikeli” bir metal işleme fabrikasında aylık uzman süresi
75 × 20 dk = 1 500 dk → 25 saat.
Benzer formülle hekim ve DSP süreleri eklenir. OSGB ziyaret planı bu toplamı karşılayacak şekilde yapılmalıdır.

Doğru OSGB Nasıl Seçilir?

Resmî Yetki ve Vize Durumu

ÇSGB’nin güncel “Yetkili OSGB Listesi”ni inceleyin ve belgenin vize tarihine bakın. Vizesi geçmiş kuruluştan hizmet almanız hâlinde, sorumluluk sizde kalacaktır.

Uzman Sınıfı ve Sektör Deneyimi

Çok tehlikeli işlerde A sınıfı uzman şarttır. Kimya, maden, inşaat, enerji gibi sektörlerde geçmiş saha tecrübesi ve referansları bulunan OSGB’ler, riskleri daha hızlı okuyup doğru çözümler sunar.

ISO Sertifikaları ve Dijital Altyapı

ISO 45001 (İSG) ve ISO 9001 (kalite) sertifikaları, süreçlerin kurumsallığını gösterir. Ayrıca bulut tabanlı yazılım kullanımı, verilerin 24/7 erişilebilir olmasını ve hızlı raporlamayı sağlar.

Kapsamlı Ek Hizmetler

Patlamadan korunma dokümanı (ATEX), çevresel gürültü ölçümleri, toz‑VOC analizi, acil durum tatbikatları, ilkyardım eğitim merkezi gibi ek paketler, uzun vadede denetim riskini azaltır ve marka itibarınızı güçlendirir.

OSGB Hizmetlerinin Avantajları

Kaza ve Meslek Hastalığı Riskini Azaltır

Proaktif risk analizi ve düzenli saha denetimi, tehlikeleri henüz kaza gerçekleşmeden ortadan kaldırır. Bu da iş gücü kaybını, SGK prim maliyetlerini ve tazminat giderlerini minimize eder.

İdari Para Cezalarını Önler

Mevzuat takibi uzman ekip tarafından yapıldığı için denetimlerde uygunsuzluk tespit edilme olasılığı düşer. 2025’te tek bir eksiklik için kesilen cezaların 40 000 TL’yi aştığı düşünüldüğünde, OSGB hizmet bedeli birkaç ayda kendini amorti eder.

Zaman ve Maliyet Tasarrufu

İç kadroda hekim ve A sınıfı uzman istihdam etmek, yan haklarla birlikte yılda milyonlarca liralık bütçe gerektirebilir. OSGB ile dış kaynak, %30‑40 bandında tasarruf sağlar ve esnek sözleşme imkânı tanır.

Çalışan Memnuniyeti & Marka İtibarı

Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı, çalışan bağlılığını artırır. Sıfır kaza sicili olan firmalar, tedarik zincirinde tercih sebebi olur; özellikle uluslararası müşteriler, “güvenli üretim” sertifikasyonlarına önem verir.

Dijital Çözümler & ISO 45001 Uyumlu OSGB Yönetimi

Bulut Tabanlı İSG Yazılımları

Risk envanteri, ekipman bakım çizelgesi ve eğitim matrisi bulutta tutulur. Böylece hem OSGB hem işveren, veriye anlık erişerek karar alabilir.

Mobil Denetim Uygulamaları

Uzman, tableti ile uygunsuzluğun fotoğrafını çeker, uyarı kodu girer ve aksiyon sahibini sistemde tanımlar. Aksiyon tamamlandığında işletmeye anlık bildirim düşer.

Dijital Sağlık Arşivi ve KVKK

Tüm muayene raporları karekodlu PDF formatında saklanır; personel istediği an e‑posta ile raporunu alabilir. Şifreli saklama altyapısı, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygundur.

2025 Düzenlemeleri: <50 Çalışanlı İşyerlerinde OSGB Zorunluluğu

Az tehlikeli kategoriye giren ofis, perakende, çağrı merkezi gibi işyerlerinin önemli bir bölümü, 2025 öncesi yürürlük ertelemesinden yararlanıyordu. 1 Ocak 2025 itibarıyla bu muafiyet kalktı. İlk altı ayda OSGB sözleşmesi yapmayan işletmelere ortalama 115 000 TL ceza kesildi. Bu durum, küçük işletmelerde OSGB talebini yüzde 70 oranında artırdı.

OSGB ve İSGB Arasındaki Temel Farklar

Sözleşme, Ücretlendirme ve Maliyet Hesabı

Aylık Taban Ücret Formülü

Saatlik ücretler, 2025 ÇSGB taban tarifesine göre belirlenir (A sınıfı uzman için 850 TL/sa, hekim için 900 TL/sa gibi). İşveren, teklif alırken hizmet kapsamı tablosu, ziyaret sıklığı, ek ölçümler ve eğitim paketlerinin ayrı satırda belirtilmesini talep etmelidir.

Ek Maliyet Kalemleri

• Gürültü, toz, VOC, termal konfor ölçümleri

• Patlamadan korunma dokümanı (ATEX)

• İlkyardım eğitimi ve sertifika harçları

• Gezici araç kilometre ve yakıt giderleri